POSTERS

toelichting / informatie

Bijdrage tot verbetering.

Scholen moeten zich – voor de maatschappij (hun klanten, de ouders) en voor de inspectie – voortdurend in vraag stellen om hun opdracht (kwalitatief onderwijs geven) zo goed als mogelijk te doen.
Het onderwijs is daardoor minder en minder een ‘individueel’ gebeuren (leerkracht voor zijn klasje) geworden maar eerder een collectieve en/of met het team te realiseren opdracht geworden.
Het kennen, raadplegen, hanteren en dergelijke meer van de leerplandoelen speelt een belangrijke rol in het geven van kwalitatief onderwijs. De ‘posters’ die nu aangeboden worden willen de schoolteams helpen om hun inzicht, kennis en gebruik van die leerplandoelen te bevorderen. Ze zorgen ervoor dat de leerkrachten zicht krijgen over het hele traject dat met de kinderen wordt afgelegd. Leerkrachten kunnen vaststellen wat er in hun leerjaar aan bod komt, wat er daarvoor gegeven is en wat er nog volgt. Bij het gebruik van de invulposters (zie hieronder ‘dynamische of actieve posters) zien leerkrachten gedurende een heel schooljaar wanneer er aan een leerplandoel gewerkt wordt. 

Statische of passieve posters

Voor verschillende domeinen zijn er ‘statische’ posters aangemaakt. Deze posters hangen er blijkbaar maar passief bij. Dat neemt niet weg dat ze nuttig zijn. Het is een overzichtelijk naslagwerk en een beknopte weergave van de leerplannen van OVSG met als doel heel het leerproces van een bepaald domein van een leergebied in kaart te brengen. Het is niet de bedoeling dat deze posters de leerplannen van OVSG zouden vervangen. De aangeboden informatie in de leerplannen blijft cruciaal en uiterst belangrijk om het leerproces op een correcte manier te laten verlopen (ook handleidingen van methodes kunnen deze leerplannen niet vervangen). Deze statische of passieve posters zullen leerkrachten aanzetten om dynamisch en actief bezig te zijn met de leerdoelen die (zij het in beknopte versie) op de posters terug te vinden zijn. Enkele vragen die daarbij o.a. aan de orde kunnen komen zijn:
-waar staat het leerdoel waar ik nu mee bezig ben met mijn leerlingen?
-wat is er daarvoor aan bod gekomen?
-wat volgt er daarna ?
-… 

Dynamische of actieve posters

Naast de ‘statische’ of ‘passieve’ posters zijn er ook ‘dynamische’ of ‘actieve’ posters gemaakt. Bij o.a. wiskunde en Nederlands ligt de (logische) opbouw van de leerdoelen voor de hand. Daarom heeft OVSG ook in de leerplannen aangeduid wanneer er aan een bepaald doel ‘moet’ gewerkt worden (systematisch), wanneer je aan een bepaald leerdoel al mag beginnen (aanzet) en wanneer je aan een bepaald leerdoel nog mag verder werken (voortzetting). Daarnaast zijn er ook nog enkele leerdoelen die je niet per se moet behandelen (uitbreiding). Die logische opbouw wordt op een visuele manier duidelijk op de posters van o.a. wiskunde en Nederlands. Bij muzische vorming zijn op uitzondering van enkele ‘uitbreidingsdoelen’ alle leerplandoelen ‘systematisch’ voor alle leeftijden m.a.w. er is geen sprake van een opbouw. Dat moet je als ‘school’ zelf afspreken of in kaart brengen. De dynamische of actieve posters trachten hier bij te helpen. Op deze posters is ruimte voorzien om dingen aan te duiden of te noteren. Op die manier krijgt het schoolteam een overzicht van wat er in een bepaald leerjaar al is aangepakt. Als dergelijke poster gedurende een heel jaar wordt ingevuld dan zal het team zien waar er overvloedig en waar er karig aan gewerkt wordt. Dergelijke poster kan een item zijn om te bespreken tijdens een personeelsvergadering. Voor dat dergelijke poster gehanteerd wordt moeten er uiteraard degelijke afspraken met het team gemaakt worden (wie, wat, wanneer, waarom, hoe).

Aandacht voor volgende aspecten bij het gebruik van de posters

  • Zorg dat het team duidelijk op de hoogte is van het doel waarvoor deze posters gebruikt zullen worden en zorg dat iedereen geresponsabiliseerd is, zodat iedereen beseft dat een goed eindresultaat (een volledig en juist onderzoek) enkel mogelijk is als iedereen zijn verantwoordelijkheid opneemt.
  • Probeer niet ‘alles tegelijk’ aan te pakken:
    - in sommige gevallen kun je een volledig leergebied behandelen
    - vaak is het beter om maar één (of enkele) domeinen van een leergebied onder de loep te houden. 
  • Voor je aan de slag gaat, kun je best een beginsituatie opstellen (achteraan in document vind je een voorbeeld van een bevraging).
  • Breng ook de ‘visie’ van OVSG over het behandelde leergebied onder de aandacht.
  • Zorg ervoor dat tijdens de vergaderingen over dit onderwerp iedereen betrokken is en ook z’n zegje kan doen.
  • Er moet een duidelijke planning zijn en een controle op de uitvoering van de gemaakte afspraken (bijvoorbeeld: we nemen heel het schooljaar om het domein beeld in kaart te brengen op de ‘actieve’ poster; elke personeelsvergadering wordt een stand van zaken besproken; op het einde van een trimester moet alles van de afgelopen trimester ingevuld zijn; op het einde van het schooljaar bespreken we het resultaat en gaan we na wat er aangepast moet worden;…)
  • Het spreekt voor zich dat de taken overzichtelijk en evenwichtig verdeeld moeten worden.
  • Zorg dat bij de afronding van het onderzoek een ‘ondubbelzinnig’ en ‘helder’ besluit geformuleerd wordt.

Gebruik van (g)een methode

  • De posters komen zeker van pas in volgende situaties :
  • 1. De school maakt geen gebruik van een methode:
    - de invulposters kunnen aangewend worden om te controleren of alle leerplandoelen wel aan bod komen
    - de posters met de didactische suggesties zullen de leerkrachten op weg helpen om bepaalde leerplandoelen aan te pakken. 
  • 2. De school gebruikt één bepaalde methode
    - de invulposters kunnen aangewend worden om te controleren of alle leerplandoelen wel aan bod komen
    - als de poster ingevuld is zal men vaststellen of er hiaten in de methode zitten, of er verschuivingen van behandelde leerplandoelen naar een ander leerjaar noodzakelijk zijn, of je bepaalde leer(plan)doelen gewoonweg niet moet aanpakken, of je bepaalde leerplandoelen zelf nog dient te behandelen,…
    - de posters met didactische suggesties zullen leerkrachten hints geven om bepaalde zaken anders aan te pakken. 
  • 3. De school gebruikt verschillende methodes
    - de invulposters kunnen aangewend worden om te controleren of alle leerplandoelen wel aan bod komen
    - als de poster ingevuld is zal men vaststellen of er hiaten zijn, of er verschuivingen van behandelde leerplandoelen naar een ander leerjaar noodzakelijk zijn, of je bepaalde leer(plan)doelen gewoonweg niet moet aanpakken, of je bepaalde leerplandoelen zelf nog dient te behandelen, of er geen overlappingen zijn,…
    - de posters met didactische suggesties zullen leerkrachten hints geven om bepaalde zaken anders aan te pakken. 

Kanttekening

Zijn de leerkrachten van jouw school ook methodeslaven m.a.w. wordt er voor bepaalde leergebieden een methode ‘slaafs’ gevolgd?
Enkele nadelen bij het gebruik van een methode:
* een methode geeft te weinig vrijheid aan de leerkracht
* het ‘thema’ dat in de methode wordt behandeld stemt niet overeen met de interesse van de leerlingen en sluit meestal ook niet aan bij het thema dat in het handboek van een ander leergebied gehanteerd wordt (bijvoorbeeld ‘taal’ thema bij de kapper, ‘wiskunde’ thema op de boerderij, ‘wereldoriëntatie’ thema het koningshuis)
* de thema’s van een methode zijn niet actueel (wat doe je als je het thema ‘koningshuis’ behandelt en op het plein vlakbij de school wordt een circustent opgebouwd)
* een methode wordt gemaakt zodat scholen van verschillende netten (dus verschillende leerplannen) ermee aan de slag kunnen gaan, maar dat houdt wel in dat de methode niet ‘juist’ aansluit bij het leerplan dat je hoort te hanteren
* de aanschaf van een methode is een dure zaak, daardoor hanteert men vaak methodeboekjes die al een bepaalde leeftijd hebben i.p.v. een recente uitgave.
De posters zullen bij scholen met methodes eerder gebruikt worden om te controleren terwijl ze in scholen zonder methodes eerder zullen suggereren en/of op weg helpen. 

Poster of Map

Aanvankelijk was het enkel de bedoeling om posters te maken om in de leraarszaal op te hangen. Maar soms is het handiger om ze in een map te bewaren (zo kan het bijvoorbeeld mee naar de klas genomen worden).

Daarom vind je in het excelbestand telkens (minstens) twee tabbladen:

De tabbladen met in de titel een P
-de bedoeling is om deze bladen onder elkaar op te hangen
--> de witte strook (zeg maar de bovenrand) van de tweede bladzijde moet afgeknipt worden en dan sluit die tweede bladzijde aan aan de onderzijde van de eerste bladzijde (zonder de witte bladrand); hetzelfde voor de derde bladzijde die dan aansluit aan de onderzijde van de derde bladzijde; enzovoort m.a.w. het excelbestand wordt afgedrukt zoals het op het scherm verschijnt, maar dan voorzien met een witte boven-, rechter-, linker- en onderrand.
LET OP: je drukt deze bladen dus niet ‘dubbelzijdig’ af

De tabbladen met in de titel een M
-de inhoud is identiek dezelfde als bij de titel met P
-bij het afdrukken komt het verschil tot uiting:
o bovenaan elke bladzijde wordt (indien noodzakelijk) de hoofding met de leeftijden (2,5 / 3 / 4 / 5 / … / 10 / 11) herhaald
o onderaan eindigt de bladzijde aan het einde van een rubriek, zodat op de volgende bladzijde een nieuwe rubriek start. Het nadeel hierbij is dat er meer ‘papier’ nodig is, maar het voordeel is dat wat samen hoort niet zomaar ineens wordt afgebroken om op een volgende bladzijde verder te gaan
o deze bladen kun je best in volgorde nieten of in een map bewaren (dubbelzijdig afdrukken is hierbij wel mogelijk)

Ooit maakte ik een PREZI-presentatie om de posters van Mens en Maatschappij en Wetenschap en Techniek voor te stellen. Die presentatie geeft weer wat je hierboven allemaal te weten gekomen bent. Indien je de presentatie wilt bekijken dan moet je maar op onderstaande knop drukken.
Ook voor de andere posters is deze presentatie relevant.

Aan de slag...

Kortom de posters zijn er om overzichtelijk veel informatie van een bepaald leergebied of een domein te geven. De bedoeling is dat dit hulpmiddel een positieve bijdrage biedt aan schoolteams die aan de slag willen gaan met een bepaald leergebied of domein.

Mobirise.com